अभावका विच गुणस्तरलाई बरकरार राखेको धम्बोझी मावि

शैक्षिक गुणस्तर मापन केन्द्रले देशभरका चार हजार सामुदायिक विद्यालयमा गरेको सर्वेक्षण अनुसार यो विद्यालय जिल्लाकै उत्कृष्ट सामुदायिक विद्यालय हो भने, उत्कृष्टताका आधारमा देशभरमा २० औं स्थानमा पर्छ ।

लक्ष्मी तिमिल्सेना
नेपालगन्ज, २९ वैशाख

२०१४ सालमा स्थापना भएको थियो धम्बोझि उच्च मावि नेपालगन्ज । नेपालगन्जको इतिहाससँग जोडिएका केहि सिमित विद्यालय छन, त्यसमा धम्बोझी अग्रपंक्तिमा आउने नाम हो । जुन अहिले पनि जिल्लाकै उत्कृष्ट विद्यालयका रुपमा परिचित छ । तत्कालिन अवस्थामा कक्षा तिनसम्म पढाई सुरु गरिएको थियो धम्बोझीमा । अहिले बालविकास देखि कक्षा १२ सम्मको पढाई हुन्छ । यस विद्यालयमा विज्ञान, शिक्षा, व्यवस्थापन तथा कानुन समुहका विषयहरु पढाई हुनुका साथै प्राविधिक तर्फ भने कम्प्युटर ईन्जिनियरिङ्गको समेत पढाईहुन्छ ।

जहाँ बाँके, बर्दिया मात्रै नभएर कर्णाली प्रदेका विभिन्न जिल्लाबाट समेत विद्यार्थीहरु पढ्न आउने गरेको बताउँछन् प्रधानाध्यापक बामदेव सुवेदी । धम्बोझी विद्यालयमा अहिले तिन हजार भन्दा बढी विद्यार्थीहरु अध्ययन गर्दै आइरहेका छन् । विद्यालयको माविमा ४ जना, निमाविमा ४ जना, प्राविमा १३ जना र उच्च माविमा ४ जना शिक्षक दरबन्दी छ, भने २६ जना शिक्षक निजि श्रोतबाट राखिएको छ । कुनैबेला विद्यार्थी माग्न घर–घरमा जानुपर्ने स्थितीलाई सम्झदैं प्रधानाध्यापक सुवेदी भन्छन्,–‘हामीले थुप्रै कुराको अभावका विचमा पनि शैक्षिक गुणस्तरलाई बरकरार राखेका छौं । त्यसैको फल होला, गतवर्षको एसईईको परिक्षामा बाँके जिल्लामै सामुदायिक विद्यालयतर्फ प्रथम भएको थियो ।’

कमजोर विद्यार्थीका लागि ‘क्याच क्लास सन्चालन’ सन्चालन हुन्छ । यहाँ बालक्लब छ । जसले यहाँहुने विभिन्न अतिरिक्त क्रियाकलाप सन्चालन गर्ने गर्छ । खेलकुदका सवालमा राष्ट्रपति रनिङशिल्ड अन्तरगत सन्चालन हुने सबै प्रकारका खेलमा सहभागिता गरिरहेको हुन्छ । शैक्षिक गुणस्तर मापन केन्द्रले देशभरका चार हजार सामुदायिक विद्यालयमा गरेको सर्वेक्षण अनुसार यो विद्यालय जिल्लाकै उत्कृष्ट सामुदायिक विद्यालय हो भने, उत्कृष्टताका आधारमा देशभरमा २० औं स्थानमा पर्छ ।

धम्बोझीमा शिक्षक, विद्यार्थी र अभिभावकहरुको त्रिकोणात्मक तथा समन्वयात्मक सम्बन्ध राम्रो भएकै कारण आफ्नो विद्यालयले जिल्लामा मात्रै नभई देशमै आफ्नो अलग पहिचान बनाउन सफल भएको विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष लिलाराज उपाध्याय बताउँछन् । विद्यालयले कुनैपनि परिस्थितीमा गुणस्तरिय सेवा दिने कुरामा जोड दिंदै अध्यक्ष उपाध्यायले अबका दिनमा पनि उत्कृष्ट शिक्षाका लागि उपयुक्त भौतिक संरचना र आवश्यक शिक्षकको व्यवस्थापनमा आफ्नो जोड रहने उनले बताए ।

…………….

आवश्यकताका विच समस्याका चाँङ

विद्यालयको आफ्नै पहिचान र शैक्षिक गुणस्तर हुँदा हुँदै पनि विद्यालय थुप्रैं समस्याहरुबाट टाढा भने छैन । किनभने विद्यार्थीको चाप हेर्ने हो भने, यथास्थितीमा विद्यालय चल्नसक्ने अवस्था छैन । यहाँ प्रर्याप्त कक्षाकोठा र शिक्षकहरु छैनन् । शिक्षकले माईक प्रयोग गरेर पढाउनुपर्ने अवस्थाका बारेमा बताउँदै प्रधानाध्यापक सुवेदी भन्छन्,–‘नेपालगन्ज उप—महानगरपालिकाले अहिलेसम्म यस विद्यालयको शैक्षिक उन्नयनका लागि एक पैसा पनि खर्च गरेको छैन । नत, विद्यालयको आफ्नै र प्रर्याप्त भवन तथा कक्षा कोठा नै छन् । यस्तो परिस्थितीमा हामी कहिलेसम्म चल्ने । अनि, विद्यार्थी भर्ना गर भनेर फोन का फोन उनै जनप्रतिनिधिले गर्छन् । जसले शिक्षामा लगानी गर्नुपर्छ भन्ने कुरा सोचेकै छैन । यो कुनै व्यक्तिलाई भन्दा पनि स्थानीय सरकारप्रतिको गुनासो हो ।’

‘कक्षा कोठाको संख्या नबढाई भएकै छैन । सोहि अनुसार शिक्षक चाहियो । विद्यार्थी संख्या अनुसार स्थानीय सरकारले अनुदान दिन प-यो ।’ शिक्षामा गरेको लगानिको प्रतिफल ढीलो आउने तर, सटरमा गरेको लगानिको भाडा छिटो उठ्ने र प्रतिफल पनि चाँडै मिल्ने भएर स्थानीय सरकारले बढी लगानी पनि सटर बनाउन मै गरेको उनको गुनासो थियो ।

विद्यालय छेउमा भएको चिल्ड्रेनपार्कको करिब एक विगाहा जग्गा विद्यालयको स्वामित्वमा आउन जरुरी भएको भन्दै प्रधानाध्यापक सुवेदी भन्छन्,–‘ तत्कालिन अवस्थामा त्यो चिल्ड्रेनपार्क नबनाउन हामीले कत्ति अनुरोध गरेको हो । त्यो जग्गा विद्यालयको भएको भए, हामीलाई १२ करोड रुपैंया बराबरको बजेटका कार्यक्रम आउने थिए । तर, तत्कालिन मेयर धवल सम्शेर राणाले मान्दै नमानेर पार्क बनाउनु भयो । सो चिल्ड्रेनपार्क अहिले नशा खाने थलो भएको छ ।’